07.11.2024
07.11.2024
Alergia to nadmierna reakcja układu odpornościowego na substancje, które dla większości ludzi są nieszkodliwe, takie jak pyłki, kurz, niektóre pokarmy czy składniki kosmetyków. Układ odpornościowy błędnie traktuje te substancje (alergeny) jako zagrożenie, co prowadzi do objawów, takich jak świąd skóry, kichanie, łzawienie oczu, obrzęki czy nawet poważne reakcje ogólnoustrojowe, jak wstrząs anafilaktyczny. Rodzaje alergii to m.in. alergie wziewne (np. na pyłki roślin, sierść zwierząt), pokarmowe (np. na mleko, orzechy), kontaktowe (np. na nikiel) oraz alergie na leki.
Występowanie alergii jest często uwarunkowane genetycznie – jeśli rodzice mają alergię, istnieje większe prawdopodobieństwo, że dziecko również będzie na nią podatne. Oprócz genetyki, dużą rolę odgrywają czynniki środowiskowe, takie jak ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza, nadmierna sterylność w otoczeniu czy dieta. Podstawowym mechanizmem powstawania reakcji alergicznej jest nadprodukcja przeciwciał klasy IgE w odpowiedzi na kontakt z alergenem. Prowadzi to do uwalniania histaminy i innych mediatorów zapalenia, co wywołuje objawy alergiczne.
Podstawą rozpoznania alergii jest dokładny wywiad lekarski, obejmujący analizę objawów, ich nasilenie oraz okoliczności wystąpienia. W zależności od podejrzewanego rodzaju alergii lekarz może zalecić przeprowadzenie testów skórnych (np. testy punktowe), które polegają na naniesieniu różnych alergenów na skórę pacjenta i obserwacji reakcji. Dodatkowo dostępne są badania laboratoryjne, takie jak pomiar stężenia przeciwciał IgE we krwi. W przypadku alergii pokarmowych stosuje się często testy eliminacyjne – pacjent przez określony czas unika podejrzanego alergenu, a następnie ponownie go wprowadza pod nadzorem specjalisty.
Zapobieganie alergiom opiera się głównie na minimalizowaniu kontaktu z alergenami. W przypadku alergii wziewnych (np. na pyłki) pomocne może być unikanie przebywania na zewnątrz w okresie wysokiego stężenia pyłków, korzystanie z oczyszczaczy powietrza i regularne mycie włosów po powrocie do domu. Alergie pokarmowe wymagają eliminacji danego produktu z diety, a alergie kontaktowe – unikania określonych substancji, np. poprzez noszenie rękawic ochronnych.
Leczenie alergii powinno być dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta i zależy od rodzaju oraz nasilenia objawów. W przypadku łagodnych objawów stosuje się często dostępne bez recepty leki przeciwhistaminowe, które zmniejszają reakcję alergiczną. Jednakże w poważniejszych przypadkach, np. gdy występują reakcje skórne, przewlekłe kataralne objawy czy duszności, konieczne jest udanie się do specjalisty. Lekarz może zalecić stosowanie leków sterydowych, immunoterapię alergenową (odczulanie) lub leczenie objawowe.
Samodzielne leczenie alergii może przynieść ulgę w niektórych przypadkach, jednak długotrwałe ignorowanie objawów bez konsultacji ze specjalistą może prowadzić do komplikacji zdrowotnych. Jeśli objawy są przewlekłe, nasilają się, powodują znaczny dyskomfort lub zagrażają życiu (np. wstrząs anafilaktyczny), wizyta u lekarza jest niezbędna. Specjalista pomoże ustalić przyczyny alergii, zaproponuje odpowiednią terapię i doradzi, jak najlepiej radzić sobie z objawami na co dzień.
Fot. Pexels